Kennis is macht, kennis is zicht

Als je ogen achteruit gaan, ga je naar de opticien voor een bril of contactlenzen. Daarin ben je geen uitzondering, want meer dan 60% van de Nederlandse bevolking draagt een bril of lenzen. Maar voor een deel van ons helpen een bril of lenzen niet meer of onvoldoende. Opeens zijn wij dan niet meer een beetje kippig, maar hebben we een ‘visuele beperking’. Voor ons is er grover geschut nodig om ons zicht een beetje op te krikken en dus zijn wij genoodzaakt ons heil te zoeken in andere hulpmiddelen. Een bril is natuurlijk ook een hulpmiddel, maar wordt zelden zo genoemd. Het lelijke woord wordt meer gebruikt voor rollators of rolstoelen, en dat soort gedachten kunnen mensen afschrikken.

De wetenschap dat je ogen achteruit gaan kan heel veel onzekerheid, verdriet en stress met zich meebrengen. Daar weet ik alles van. Ik heb mijn slechtziendheid, gek genoeg,  jaren willen ontkennen, ik wilde niet anders zijn. Ik schaamde me er gewoon voor. En dat heb ik heel lang volgehouden! Ondanks dat ik aangeboren slechtziend ben, ging ik pas op mijn 32ste naar een revalidatiecentrum voor blinden en slechtzienden om met mijn beperking om te leren gaan.

Inmiddels ben ik 44 jaar en vind ik het zo gek dat ik mij zo lang geschaamd heb, voor iets waar ik niets aan kan doen! Als jullie naar mij kijken, dan zien jullie toch een spontane en gezellige vrouw? Daar doet mijn slechtziendheid toch niets aan af? En ook al zijn er mensen die mij wel be- of veroordelen vanwege mijn handicap, dan zegt dat toch alles over hen en helemaal niets over mij?

De emotionele reis die iemand aflegt richting acceptatie is voor iedereen anders. Maar wat voor iedereen die slechtziend is of wordt als een paal boven water staat is het volgende: buiten medische behandelingen is er nog zoveel mogelijk om je zicht te vergroten dankzij – en ja, dan halen we dat beladen woord er maar weer bij – hulpmiddelen.

Om een idee te geven uit de gemiddelde collectie hulpmiddelen van een slechtziende, ik gebruik onder andere: een +23 contactlens, een +4 leesbril, een handloep, een extra donkere zonnebril, een verrekijkertje, vergrotings- en spraaksoftware op mijn smartphone en computer, een OrCam MyEye (mobiel voorleesapparaatje), een Daisyspeler om luisterboeken mee te beluisteren, een herkenningsstok, een taststok, een portofoonsysteem waarmee ik kan praten met mijn buddy tijdens het sporten, aangepast licht in huis, een tafelloep, screens die zonlicht tegenhouden en natuuriljk het überhulpmiddel voor een slechtziende: een geleidehond.

Dankzij deze hulpmiddelen zie ik daadwerkelijk meer, het vermindert hoofdpijn en vermoeidheid en zij maken mijn leven zoveel makkelijker! Tijdens mijn revalidatieperiode kende ik het bestaan van heel veel hulpmiddelen niet eens, dus wist ik ook niet waar ik om moest vragen of wat er allemaal mogelijk was! Maar ik liet mij voorlichten door allerlei organisaties en er ging een hele nieuwe wereld voor mij open. Dus blijf niet – zoals ik dat 32 jaar heb gedaan – kniezen, hannessen en zelf allerlei manieren bedenken in de worsteling met je slechtziendheid, maar klop gerust aan bij een organisatie als Ergra Low Vision.

Zelfs een inmiddels doorgewinterde slechtziende als ik ontdekt elke keer weer nieuwe hulpmiddelen: kortgeleden heb ik mij een telescoopbril laten aanmeten waarmee ik televisie kan kijken of denk aan een toegankelijke navigatie-app waar ik nu goed mee kan wandelen. Kennis is macht, maar kennis is ook zicht! Blijf op de hoogte en laat je goed informeren.

En als je de term hulpmiddelen vervangt door ‘zichtoplossingen’ dan klinkt het ook allemaal zo eng niet meer.

Annemiek van Munster